Το ταξίδι του χαρταετού στον κόσμο!

Απαραίτητο συστατικό της Καθαράς Δευτέρας, ο χαρταετός έχει τις ρίζες του στην Άπω Ανατολή πριν από 3.000 χρόνια. Παιχνίδι για μικρούς και μεγάλους αλλά και σημαντικό βοήθημα στην επιστήμη και τις μεταφορές, ο χαρταετός έχει κάνει το ταξίδι του σε ολόκληρο τον κόσμο.

Από τις αρχές του κόσμου, ο άνθρωπος ονειρευόταν να πετάξει σαν τα πουλιά – ένα όνειρο που διαφαίνεται σε γραπτά και εικόνες που χρονολογούνται από το 500 π.Χ. Δεν είναι γνωστή η ακριβής χρονική στιγμή και η τοποθεσία που ο πρώτος χαρταετός ανέβηκε στον ουρανό, όμως πιστεύεται ότι οι Κινέζοι έκαναν την αρχή με μια κατασκευή που αντέγραφε τη μορφή των πουλιών. Σίγουρο είναι ότι περισσότερες από δυο χιλιετίες πριν να ανακαλύψει ο Νεύτωνας τη δύναμη της βαρύτητας, η εφεύρεση του χαρταετού τροφοδοτούσε την επιθυμία του ανθρώπου να νικήσει τη βαρύτητα.

Ενώ οι πρώτες πτήσεις χαρταετών φαίνεται να εντοπίζονται στην Άπω Ανατολή και την Αίγυπτο, ο χαρταετός πέρασε τη δική του «Οδύσσεια» ακολουθώντας αρχαίες διαδρομές. ‘Έτσι υιοθετήθηκαν από όλες σχεδόν τις ηπείρους, αποκτώντας νέες μορφές και δημιουργώντας μύθους γύρω από αυτούς καθώς έκαναν την εμφάνισή τους στους διάφορους πολιτισμούς.

Ο χαρταετός στην Αρχαία Κίνα

Οι χαρταετοί έκαναν στην Κίνα την εμφάνιση τους περισσότερα από 3.000 χρόνια πριν. Εκεί ήταν διαθέσιμα και τα κατάλληλα υλικά για την κατασκευή τους: καλάμια bambou για το πλαίσιο, και μετάξι για το πανί και την ουρά. Ο χαρταετός είχε τότε στην Κίνα μυθική και θρησκευτική διάσταση. Αργότερα, η χρήση του χαρταετού δοκιμάστηκε από διάφορους ερευνητές σαν επιστημονικό όργανο. Από την Κίνα, ο χαρταετός ταξίδεψε σε όλη την Ασία, έπειτα στην Ευρώπη, ενώ σήμερα ο χαρταετός εντοπίζεται ακόμα και στην Αμερική και την Αυστραλία.

Χαρταετός και επιστήμη

Ο Αμερικανός διπλωμάτης και επιστήμονας Benjamin Franklin πειραματίστηκε με τους χαρταετούς για να ερευνήσει τον ηλεκτρισμό στην ατμόσφαιρα. Μελέτες χρησιμοποιώντας χαρταετούς έκανε επίσης και ο φυσικός και εφευρέτης Alexander Graham Bell.

Ξεκινώντας από τα 1890 και συνεχίζοντας για περίπου 40 χρόνια, οι χαρταετοί-κουτιά, οι οποίοι αποτελούνταν από δυο ή περισσότερα κουτιά, χρησιμοποιήθηκαν για να στέλνουν στον αέρα μετεωρολογικά όργανα ώστε να μετρήσουν την ταχύτητα του αέρα, τη θερμοκρασία, τη βαρομετρική πίεση και την υγρασία.

Ο χαρταετός στην εξέλιξη των μεταφορών

Στις 12 Νοεμβρίου του 1894, ο Lawrence Hargrave ανυψώθηκε από το έδαφος χρησιμοποιώντας τέσσερις χαρταετούς. Ο Hargrave προσπαθούσε προφανώς να εφεύρει το αεροπλάνο!

Δημιούργησε διάφορα είδη χαρταετών και ανεμόπτερων καθώς και εφηύρε τον περιστροφικό κινητήρα. Δεν κατοχύρωσε ποτέ καμία από τις εφευρέσεις του προτιμώντας να είναι διαθέσιμες για την εξέλιξη της ανθρωπότητας. Μάλιστα κατηγορούσε και επιτιθόταν σε αυτούς που πειραματίζονταν μυστικά με σκοπό να κερδοσκοπήσουν από τις εφευρέσεις τους.

Λίγα χρόνια αργότερα, στις 7 Νοεμβρίου του 1903, ο Samuel Franklin Cody διέσχισε τη Μάγχη με ένα όχημα που κινούσαν χαρταετοί.
Στον καιρό του πολέμου

Στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα, οι χαρταετοί χρησιμοποιήθηκαν για να σηκώνουν στρατιωτικούς παρατηρητές σε τέτοια ύψη από όπου θα μπορούσαν να παρατηρήσουν τις κινήσεις των εχθρικών στρατευμάτων.

Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου (1939-1945), οι χαρταετοί χρησιμοποιήθηκαν σαν στόχοι βολής.

Πηγή: http://news.pathfinder.gr/periscopio/kite_history.html

Πολιτιστικός αναλφαβητισμός

Δεν ξέρω αν η δημόσια τηλεόραση είναι πιστή αντανάκλαση της ελληνικής κοινωνίας σήμερα. Το σίγουρο όμως είναι ότι αυτήν συνήθως επικαλείται για να εφαρμόσει ή να δικαιολογήσει συγκεκριμένες στρατηγικές και επιλογές. Να υποθέσουμε αίφνης ότι ο σχεδόν αποκλεισμός του πολιτιστικού τομέα, ιδιαίτερα του σύγχρονου, οφείλεται σε καλλιτεχνικό αναλφαβητισμό του τηλεοπτικού κοινού, ή ότι η ελλιπέστατη επαφή με τον υπόλοιπο κόσμο που δεκαετίες τώρα εξαντλείται στα ψιλά των ειδήσεων υπαγορεύεται από την εθνική μας εσωστρέφεια; Δεν είναι της ώρας να δούμε πόσο πραγματική ή πλαστή είναι η εικόνα που σχηματίζει η δημόσια τηλεόραση για το κοινό της, βασιζόμενη μάλιστα αποκλειστικά σε ακροαματικότητες και ποσοτικά κριτήρια. Οπωσδήποτε όμως η εικόνα αυτή δεν μπορεί να χρησιμοποιείται ως άλλοθι για να αναπαράγεται και να διαιωνίζεται. Οπου υπάρχει αναλφαβητισμός γεννιέται η ανάγκη για σχολεία και γνώση και όχι το αντίθετο. Αν δεν υπάρχουν «επαρκείς» τηλεθεατές, ο δημόσιος θεσμός έχει υποχρέωση να τους δημιουργήσει. Να κεντρίσει το ενδιαφέρον, τη φαντασία, την κριτική σκέψη διαφορετικών μεταξύ τους ατόμων, να γεννήσει νέες γνωστικές και πνευματικές ανάγκες. Να περάσει μπροστά από την κοινωνία. Από την άλλη μεριά, η πρόσβαση στην ενημέρωση, στην ψυχαγωγία και στη γνώση σε όλους τους τομείς είναι ζήτημα δημοκρατίας και σεβασμού σε όλους τους πολίτες.

Η μεταναστευτική κινητικότητα των τελευταίων χρόνων και κυρίως η ψηφιακή επικοινωνία αλλάζουν ριζικά την ελληνική κοινωνία και τον κόσμο γενικότερα. Απέναντι σε αυτή τη νέα πολυπολιτισμική πραγματικότητα, η δημόσια τηλεόραση- όπως άλλωστε και όλοι οι πολιτιστικοί και εκπαιδευτικοί θεσμοί- δεν μπορεί να μείνει αδιάφορη. Περιμένουμε να επαναπροσδιορίσει τον ρόλο και τις πολιτικές της σε μια προοπτική αποπεριθωριοποίησης των μειονοτήτων και ανάπτυξης ενός διαπολιτισμικού διαλόγου μέσα στην ελληνική κοινωνία αλλά και σύγκλισης του τοπικού με το παγκόσμιο. Σε αυτή την προσπάθεια οι συνέργειες και τα δίκτυα επικοινωνίας μεταξύ των προαναφερθέντων θεσμών επιβάλλονται περισσότερο από ποτέ. Η δημόσια τηλεόραση έχει όλη τη δύναμη να στείλει ανθρώπους στα μουσεία, στις βιβλιοθήκες, στο θέατρο, στον κινηματογράφο. Χρειάζεται σχέδιο και εμπνευσμένους ανθρώπους να το υλοποιήσουν.

Η κυρία Αννα Καφέτση είναι πρόεδρος του ΔΣ και καλλιτεχνική διευθύντρια του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης.

Ένα μαθητικό project